Staait n Bisschop veur Stad

Voorstelling

16:30 - 17:00 uur

Cascadeplein 4 Hal

De Dag van de Groninger Geschiedenis special heeft haar thematitel te danken aan deze voorstelling met dezelfde titel, maar dan in het Gronings.

Staait n Bisschop veur Stad is een theatervoorstelling in het Gronings met grote verhalen van bekende en onbekende mensen tijdens het Beleg van Groningen in 1672. Een luchtige en muzikale voorstelling vol liefde, intriges, spanning en humor in een historisch decor. Tijdens de Dag van de Groninger Geschiedenis special speelt de theatergroep WAARK verschillende scènes uit de voorstelling als preview.

Terwijl Helpman wordt platgebrand door Bommen Berend, het Westerkwartier wordt geplunderd en bij Oosterhoogebrug en Aduarderzijl wordt gevochten, gaat het leven in de stad Groningen zo goed en zo kwaad als het kan door. De ‘gewone mensen’ van Stad en Ommeland krijgen in Staait n Bisschop veur Stad eindelijk een stem.

Theatergroep WAARK brengt al meer dan vier decennia Groningstalig theater van hoge kwaliteit. Ontstaan op initiatief van de Stadsschouwburg in Groningen, opereert het gezelschap sinds 1981 als zelfstandige stichting. Op 15 oktober gaat de voorstelling Staait n Bisschop veur Stad in première.

Deze voorstelling is tijdens de Dag van de Groninger Geschiedenis special voor iedereen toegankelijk. Aanmelden is niet nodig.

Ontdek de depots in de Groninger Archieven

Rondleiding

13:45 - 14:30 uur 14:45 - 15:30 uur 15:45 - 16:30 uur

Cascadeplein 4 Melden bij de receptie

Nog geen genoeg gekregen van al dat bijzondere archiefmateriaal? Ga dan mee met de depotrondleiding. Een medewerker van de Groninger Archieven neemt je mee achter de schermen naar de depots waar we bouwtekeningen, charters, glasnegatieven, kaarten, foto’s en prenten onder speciale omstandigheden bewaren. Een unieke kans om onder andere het op een na oudste archiefstuk, het laatmiddeleeuwse stadboek en de 18e-eeuwse borgenkaart van Beckeringh eens van dichtbij te bekijken. Ook zullen een aantal stukken die te maken hebben met het Beleg van 1672 onderdeel uitmaken van deze rondleiding.

De reserveringen via de website zijn gesloten. Je kunt ter plekke vragen of er nog ruimte is in een rondleiding.

Bommen Berend Expeditie

Wandeling

14:00 - 15:45 uur

Cascadeplein 4 Melden bij de receptie

Sluit je aan bij de mannen van de Bommen Berend Brigade en ga op expeditie door de stad. Tijdens deze theatrale stadswandeling ontdek je waar Bommen Berend de stad aanviel en hoe de Stadjers zich manhaftig verzetten. Ook krijg je de kans om een originele Bommen Berend bom in het middeleeuwse Canterhuis van Museum aan de A te aanschouwen. Waan je tijdens deze stadswandeling in het jaar 1672 en ontdek samen de sporen van het Beleg en Ontzet van Groningen.

De stadswandeling is een samenwerking tussen het Museum aan de A en Struun’n.

Mick Hartstra en Gerard Vonk vormen samen het duo van Struun’n (Gronings voor struinen, kuieren of wandelen) en kennen Groningen op hun duimpje. Ze organiseren stadswandelingen waarin ze Stad en Ommeland vanuit verschillende perspectieven laten zien.

Inmiddels is de wandeling vol en is het niet meer mogelijk om een plek te reserveren.

Kaart 1672 in ‘Stad houdt stand’

Rondleiding

13:30 - 14:15 uur 14:15 - 15:00 uur 15:00 - 15:45 uur 15:45 - 16:30 uur

Groninger Museum Melden in hal Groninger Museum

LET OP: De rondleiding in het Groninger Museum start stipt op het genoemde tijdstip in de hal van het Groninger Museum bij de DGG-vlag.

De Groninger Archieven bewaren een heel oude kaart van 71 cm hoog en 258,5 cm breed. Cartograaf Jannes Tideman maakte deze kaart in 1672 toen de gebeurtenissen nog vers in het geheugen lagen. De kaart is na al die jaren erg kwetsbaar en kan daarom niet meer tentoongesteld worden. Maar dankzij de hoge resolutiefoto’s die René Gerritsen van de originele kaart maakte, heeft het Groninger Museum een reproductie toe kunnen voegen aan de tentoonstelling Stad houdt stand.

Egbert van der Werff of Harry Romijn leiden je door de tentoonstelling en staan uitgebreid stil bij de enorme verhalenkaart – 3,5 hoog bij 13 meter lang – van Tideman. Ontdek de geschiedenis van de kaart en ook de vele verhalen die erachter schuilgaan.

Egbert van der Werff is historicus en werkzaam bij het Groninger Museum. Harry Romijn is hoofd collectie bij de Groninger Archieven.

Aanmelden voor deze rondleiding is noodzakelijk. Inmiddels is de rondleiding vol en is het niet meer mogelijk om een plek te reserveren.

Hoe vind ik mijn voorouders in 1672? (ommelanden)

Workshop

15:30 - 16:15 uur

Cascadeplein 4 Van Prottzaal

Het uitzoeken van een stamboom die teruggaat tot 1811 is gemakkelijker dan het uitzoeken van een stamboom vóór 1811. Sinds 1811 bestaat er namelijk het bevolkingsregister waarin netjes geregistreerd staat, wie wanneer geboren wordt, trouwt, kinderen krijgt en overlijdt. Deze gegevens zijn allemaal te vinden op allegroningers.nl. Maar wanneer je de stamboom verder terug wilt laten gaan in de tijd, dan wordt het lastiger. Maar niet onmogelijk!

Deze workshop is bedoeld voor mensen die al enige ervaring hebben in stamboomonderzoek, oftewel genealogie, maar vastlopen wanneer ze verder teruggaan in de tijd.

LET OP: Er zijn twee workshops. In de eerste workshop (start 13:45) staat een Stadjer centraal in onze zoektocht. In de tweede workshop (start 15:30) zoeken we een stamboom uit van iemand in de Ommelanden. De workshops geven een overzicht van de beschikbare bronnen die hierbij geraadpleegd kunnen worden.

Teijo Doornkamp is stamboomonderzoeker en secretaris bij de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) in Groningen.

De reserveringen via de website zijn gesloten. Je kunt ter plekke vragen of er nog ruimte is in de zaal.

Hoe vind ik mijn voorouders in 1672? (stad)

Workshop

13:45 - 14:30 uur

Cascadeplein 4 Van Prottzaal

Het uitzoeken van een stamboom die teruggaat tot 1811 is gemakkelijker dan het uitzoeken van een stamboom vóór 1811. Sinds 1811 bestaat er namelijk het bevolkingsregister waarin netjes geregistreerd staat, wie wanneer geboren wordt, trouwt, kinderen krijgt en overlijdt. Deze gegevens zijn allemaal te vinden op allegroningers.nl. Maar wanneer je de stamboom verder terug wilt laten gaan in de tijd, dan wordt het lastiger. Maar niet onmogelijk!

Deze workshop is bedoeld voor mensen die al enige ervaring hebben in stamboomonderzoek, oftewel genealogie, maar vastlopen wanneer ze verder teruggaan in de tijd.

LET OP: Er zijn twee workshops. In de eerste workshop (start 13:45) staat een Stadjer centraal in onze zoektocht. In de tweede workshop (start 15:30) zoeken we een stamboom uit van iemand in de Ommelanden. De workshops geven een overzicht van de beschikbare bronnen die hierbij geraadpleegd kunnen worden.

Teijo Doornkamp is stamboomonderzoeker en secretaris bij de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) in Groningen.

De reserveringen via de website zijn gesloten. Je kunt ter plekke vragen of er nog ruimte is in de zaal.

Hoe ontcijfer ik het handschrift van Johan Schulenborch?

Workshop

15:45 - 16:30 uur

Cascadeplein 4 Julsinghazaal

In deze workshop gaan we het handschrift van Johan Schulenborch ontcijferen.

De Groninger Johan Schulenborch leefde in de 17e eeuw en was jurist, diplomaat en afgevaardigde van Stad en Ommeland voor de Staten-Generaal der Nederlanden. Wie was deze man? En wat betekende hij tijdens het Beleg van Groningen in 1672?

We behandelen een brief die is gebruikt bij het proces van Osebrandt Johan Rengers. Deze rijke en machtige borgheer woonde op de Fraeylemaborg in Slochteren. Voor de stad Groningen was hij een enorme lastpost en in 1672 zagen de stadsbestuurders hun kans om met hem af te rekenen.

We maken kennis met de manier waarop Johan Schulenborch de brief schreef en de afkortingen die hij gebruikte. Vervolgens gaan we nog een stap verder en proberen te begrijpen wat hij eigenlijk schreef.

Elly Yilmaz is sinds 2017 vrijwilliger bij de Groninger Archieven. Zij zit onder andere in de redactie van het Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur.

Meer zin in puzzelen? Ga naar de historische workshop Hoe schrijf ik een microgeschiedenis?

De reserveringen via de website zijn gesloten. Je kunt ter plekke vragen of er nog ruimte is in de zaal.

Hoe schrijf ik een microgeschiedenis?

Workshop

14:45 - 15:30 uur

Cascadeplein 4 Julsinghazaal

Het beschrijven van grotere historische onderwerpen doe je niet in een namiddag. Hier gaat vaak maanden, zo niet jaren onderzoek aan vooraf. Meestal starten deze grote onderzoeken met terloops gevonden snippers historische informatie. Kleine stukjes (dagelijkse) geschiedenis uit een paar archiefbronnen die samen al een kort verhaal vormen. Het zijn microgeschiedenissen die je als puzzelstukjes van een groter verhaal kunt zien, maar die op zichzelf ook waardevol zijn.

Houd je van de Groninger geschiedenis en van een beetje puzzelen, maar zit je niet te wachten op het uitvoeren van langdurig onderzoek of het schrijven van uitgebreide artikelen? Kom dan op 1 oktober naar de Dag van de Groninger Geschiedenis special en volg de workshop Hoe schrijf ik een microgeschiedenis? Hierin laten we zien hoe je vrij gemakkelijk aan de hand van korte tekstfragmenten een onderzoekje kunt opzetten en daar een leuk kort verhaal over kunt schrijven. Iedereen kan meedoen!

Alvast een paar voorbeelden van microgeschiedenis bekijken?
Omdat het dit jaar 350 jaar geleden is dat Bommen Berend probeerde de stad Groningen in te nemen, doken vrijwilligers en deelnemers van het Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur in de boeken om meer te weten te komen over het dagelijks leven in Groningen in die tijd. Ze schreven vervolgens een aantal korte verhalen over het leven in 1672: https://www.groningerarchieven.nl/actueel/blog/610-het-leven-in-1672.

Peter Riem is publieksadviseur bij de Groninger Archieven. Hij is hoofd educatie en projectleider van ons Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur.

Meer zin in puzzelen? Ga naar de historische workshop Hoe ontcijfer ik het handschrift van Johan Schulenborch?

De reserveringen via de website zijn gesloten. Je kunt ter plekke vragen of er nog ruimte is in de zaal.